انیت و یقین آور بودن برهان صدیقین سینوی

برهان صدیقین ابن سینا برای اثبات وجود خدا، یکی از مقبول ترین براهین اثبات وجود خدا محسوب می شود. یکی از چالش های مطرح در مورد این برهان، بحث از لمّی بودن یا إنّی بودن آن است. بر اساس یک برداشت مشهور و سنتی از کلمات ابن سینا، برهان إنّی مفید یقین نیست و لذا در مسئلة اثبات وجود خدا کارآمدی ندارد. اقامة برهان لمّی نیز برای خداوند ممکن نیست؛ زیرا در برهان لمّی، سیر از علت به معلول صورت می گیرد و خداوند علت ندارد. برای برون رفت از این معضله، برخی این برهان را نوعی برهان إنّی دانسته اند که در آن سیر از ملازمات عامه برای اثبات مطلوب صورت می گیرد و لذا یقین آور است. گروه دوم این برهان را برهان شبه لمّی دانسته اند، و برخی نیز به لمّی بودن این برهان اعتقاد دارند. در این مقاله، تلاش شده است از إنّی بودن برهان مورد بحث دفاع شود. إنّی دانستن این برهان، با مبانی فلسفی ابن سینا سازگار است و برهان إنّی نیز از نظر ابن سینا یقین آور است. البته کلمات ابن سینا دربارة إنّی بودن یا لمّی بودن براهین خداشناسی به طور عام و برهان صدیقین به شکل خاص، قدری متعارض است. اما شاید بتوان با توجه به مبانی ابن سینا، این تعارضات را برطرف کرد.